Stypendia dla wybitnych młodych naukowców

Stypendia przeznaczone są dla młodych badaczy zatrudnionych na uczelniach, w instytutach Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych. Stanowią one nagrodę za osiągnięcia naukowo-badawcze.

Warunkiem, jaki muszą spełnić kandydaci, jest kontynuowanie pracy naukowej przez okres finansowania. Ocenie podlegają m.in.: dorobek naukowy kandydata, poziom prowadzonych badań, nagrody czy udział w projektach międzynarodowych. Młodzi naukowcy sami decydują o tym, na co przeznaczą stypendium. Stypendium może otrzymać osoba, która w dniu przyznania stypendium posiada status młodego naukowca.

Kim jest młody naukowiec?

Młodym naukowcem jest osoba prowadząca działalność naukową, która:

  • jest doktorantem lub nauczycielem akademickim – i nie posiada stopnia doktora

albo

  • posiada stopień doktora, od uzyskania którego nie upłynęło 7 lat, i jest zatrudniona w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Przez zatrudnienie, o którym mowa powyżej, należy rozumieć zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Osoby posiadające stopień doktora, a niebędące pracownikami podmiotu (np. zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło), nie mogą ubiegać się o stypendium.

Podmiotami wymienionymi w art. 7 ust. 1 ustawy są: uczelnie, federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, Polska Akademia Nauk działająca na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk, instytuty naukowe PAN działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Centrum Łukasiewicz działające na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz, instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, Polska Akademia Umiejętności lub inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Za „inny podmiot prowadzący głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły” może być uznany wyłącznie podmiot, który jest ujęty w wykazie instytucji systemu szkolnictwa wyższego i nauki (w filtrze „status” należy wybrać „działająca”).

Do okresu 7 lat, o którym mowa powyżej, nie wlicza się okresów przebywania na:

  • urlopie macierzyńskim,
  • urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego,
  • urlopie ojcowskim,
  • urlopie rodzicielskim,
  • urlopie wychowawczym,

udzielonych na zasadach określonych w Kodeksie pracy.

Do okresu 7 lat, o którym mowa powyżej, nie wlicza się również okresów pobierania:

  • zasiłku macierzyńskiego,
  • świadczenia rodzicielskiego,
  • zasiłku chorobowego,
  • świadczenia rehabilitacyjnego w związku z niezdolnością do pracy, w tym spowodowaną chorobą wymagającą rehabilitacji leczniczej.

Nie należy mylić zasiłku chorobowego z wynagrodzeniem chorobowym. Zasiłek chorobowy przysługuje od 34. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym (dotyczy pracowników, którzy nie ukończyli 50 roku życia). Za okres 33 dni niezdolności do pracy z powodu choroby jest natomiast wypłacane wynagrodzenie chorobowe. Okres 7 lat, o którym mowa powyżej, nie może być przedłużony o okres pobierania wynagrodzenia chorobowego.

Jak będzie weryfikowany status młodego naukowca?

Status młodego naukowca będzie weryfikowany zarówno na dzień złożenia wniosku, jak i na dzień podjęcia przez Ministra decyzji o przyznaniu stypendium.

Okres 7 lat, o którym mowa powyżej w pkt 1.1, jest liczony od daty uzyskania stopnia doktora. Oznacza to, że osoba, która uzyskała stopień doktora np. w dniu 15 listopada 2015 r. i nie posiadała ww. przerw w działalności naukowej, utraciła status młodego naukowca w dniu 15 listopada 2022 r.

Osoby, którym termin 7 lat od uzyskania stopnia doktora upływa pomiędzy 1 stycznia a 30 czerwca 2023 r., mogą złożyć wniosek o przyznanie stypendium. W przypadku takich osób Minister może jednak odmówić przyznania stypendium i umorzyć postępowanie administracyjne w sprawie przyznania stypendium.

Osoby, które złożyły wniosek jako doktoranci, a które ukończą kształcenie w szkole doktorskiej (na studiach doktoranckich) pomiędzy dniem złożenia wniosku a dniem wydania decyzji, będą mogły otrzymać stypendium tylko w sytuacji, gdy w dniu wydania decyzji:

  • będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę w uczelni jako nauczyciele akademiccy nieposiadający stopnia doktora,
  • będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, jako osoby posiadające stopień doktora.

Stypendium można otrzymać tylko raz. Stypendium dla młodego naukowca nie może zostać przyznane młodemu naukowcowi, któremu w poprzednich latach przyznano stypendium dla młodych naukowców albo stypendium naukowe dla wybitnych młodych naukowców, na podstawie art. 28a ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2018 r. poz. 87).

Warunki otrzymania stypendium

Stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców może otrzymać młody naukowiec wykazujący się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej.

Jakie osiągnięcia są uznawane przy ocenie wniosku za znaczące?

Za znaczące osiągnięcia w działalności naukowej młodego naukowca uważa się:

  • autorstwo lub współautorstwo monografii naukowej lub rozdziału w monografii naukowej wydanej przez wydawnictwo, które w roku opublikowania monografii w ostatecznej formie było ujęte w wykazie wydawnictw sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 ustawy (obowiązuje wykaz MEiN z dnia 22 lipca 2021 r.),
  • autorstwo lub współautorstwo artykułu naukowego opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowej, które w roku opublikowania artykułu w ostatecznej formie były ujęte w wykazie tych czasopism i materiałów sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 ustawy (obowiązuje wykaz MEiN z dnia 21 grudnia 2021 r.), w tym autorstwo lub współautorstwo artykułu naukowego opublikowanego przed rokiem 2019 w czasopiśmie ujętym w wykazie MNiSW z dnia 25 stycznia 2017 r,
  • kierowanie projektem badawczym o wysokim poziomie innowacyjności finansowanym w ramach konkursu ogólnokrajowego albo międzynarodowego,
  • zastosowanie praktyczne wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, w tym udzielony patent krajowy lub zagraniczny lub wdrożenie wyników działalności naukowej w innej formie,
  • odbycie zagranicznego stażu trwającego co najmniej trzy miesiące w podmiocie o wysokim prestiżu,
  • otrzymane stypendium zagraniczne,
  • autorstwo, współautorstwo lub wykonanie dzieła artystycznego stanowiącego znaczący wkład w rozwój kultury i sztuki, które zostało zaprezentowane na przeglądzie, festiwalu, koncercie lub wystawie, w obiegu kinowym, scenicznym lub telewizyjnym albo w przestrzeni publicznej,
  • uzyskanie nagrody indywidualnej lub znaczący udział w powstaniu osiągnięcia, za które uzyskano nagrodę zespołową w konkursie, na przeglądzie lub festiwalu muzycznym, teatralnym, filmowym, plastycznym lub architektonicznym o wysokim prestiżu i o zasięgu międzynarodowym, z wyłączeniem nagród uzyskanych w konkursach organizowanych w ramach międzynarodowych konferencji naukowych oraz nagród w postaci stypendiów krajowych lub zagranicznych.

Ile osiągnięć można wykazać we wniosku?

Liczba osiągnięć, które młody naukowiec może wykazać w poszczególnych kategoriach, jest ograniczona, tj. można wykazać:

  • nie więcej niż łącznie 5 publikacji wybranych spośród monografii naukowych, rozdziałów w monografii naukowej lub artykułów naukowych,
  • po 3 osiągnięcia w pozostałych kategoriach.

Uwaga! Ocenie merytorycznej podlegają wnioski, w których wykazano co najmniej 3 publikacje (monografie naukowe, rozdziały w monografii naukowej lub artykuły naukowe), w których kandydat jest autorem lub wiodącym współautorem.

Współautorstwem wiodącym jest w szczególności:

  • największy procentowy wkład autorski w monografię, rozdział w monografii lub artykuł,
  • procentowy wkład autorski w monografię, rozdział w monografii lub artykuł równy procentowemu wkładowi każdego z pozostałych współautorów, w przypadku pełnienia kluczowej roli w powstaniu tych publikacji naukowych.

Tryb składania wniosku o stypendium

Wnioskodawcą o stypendium ministra jest wyłącznie osoba uprawniona, a więc:

  • w przypadku doktorantów – rektor, dyrektor instytutu PAN, dyrektor instytutu badawczego lub dyrektor instytutu międzynarodowego, w których prowadzona jest szkoła doktorska, w której młody naukowiec jest doktorantem,
  • w przypadku nauczycieli akademickich lub osób zatrudnionych w podmiocie, posiadających stopień doktora – osoba kierująca podmiotem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, zatrudniającym młodego naukowca.

Warunkiem złożenia wniosku o stypendium jest posiadanie przez osobę ubiegającą się o stypendium statusu młodego naukowca (doktorant, nauczyciel akademicki, pracownik podmiotu posiadający stopień doktora) w dniu składania wniosku.

W przypadku doktoranta – nawet jeżeli jest on jednocześnie pracownikiem danego podmiotu – wniosek o stypendium składa wyłącznie rektor, dyrektor instytutu PAN, dyrektor instytutu badawczego lub dyrektor instytutu międzynarodowego, w których prowadzona jest szkoła doktorska, w której młody naukowiec jest doktorantem, a nie – kierownik podmiotu zatrudniającego doktoranta.

W jaki sposób są przekazywane wnioski do ministra?

Wnioski są składane za pośrednictwem Zintegrowanego Systemu Usług dla Nauki Obsługa Strumieni Finansowania (system ZSUN/OSF). Wniosek o przyznanie stypendium kandydat wypełnia w OSF. Przed przesłaniem wniosku do ministerstwa, wygenerowany z systemu ZSUN/OSF plik w formacie PDF („wniosek z podpisem ZSUN/OSF”), należy udostępnić do sprawdzenia Działowi Nauki.

Wnioski należy przygotować w terminie do 19 grudnia br.  i po konsultacji z Działem Nauki zweryfikowany i podpisany przez Rektora wniosek o przyznanie stypendium stypendysta wysyła elektronicznie do Ministerstwa w systemie ZSUN/OSF.

Jaki jest termin składania wniosków?

Wniosek o przyznanie stypendium składa się w terminie od 1 do 31 grudnia 2022 r. Po tej dacie system OSF automatycznie zakończy nabór wniosków.

Ww. termin jest terminem prawa materialnego, zatem nie podlega przywróceniu w trybie art. 58 Kpa. Zasadne zatem jest wypełnienie wniosku w OSF z odpowiednim wyprzedzeniem, mając na uwadze, że wniosek wymaga podpisu elektronicznego kierownika podmiotu (rektor/dyrektor instytutu) lub osoby przez niego upoważnionej.

Zmiany w zakresie stypendiów ministra dla młodych naukowców

W dniu 15 lutego 2023 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 212) w zakresie stypendiów ministra dla młodych naukowców.

W wyniku tej nowelizacji usunięto wątpliwości interpretacyjne dotyczące spełniania przez kandydatów do stypendium, będących osobami posiadającymi stopień doktora zatrudnionymi w jednostkach systemu nauki i szkolnictwa wyższego, wymagań w zakresie posiadania statusu młodego naukowca na różnych etapach procedury przyznawania stypendiów. W dotychczasowym stanie prawnym, jeżeli w okresie między złożeniem wniosku o stypendium a wydaniem decyzji (do 30 czerwca) danej osobie upłynął 7-letni okres od nadania stopnia doktora, osoba ta traciła status młodego naukowca i nie mogła już otrzymać tego stypendium. Po nowelizacji, stypendium będzie możliwe do przyznania również w przypadku, gdy okres 7 lat od dnia uzyskania stopnia doktora upłynął w okresie rozpatrywania wniosków (tj. od 1 stycznia do 30 czerwca). Zasada ta będzie stosowana w trwającym właśnie konkursie SMN18.

Dodatkowo nowelizacja obejmuje definicją młodego naukowca osoby przygotowujące rozprawę doktorską w trybie eksternistycznym, które nie posiadają stopnia doktora i którym nie upłynęło więcej niż 4 lata od daty wyznaczenia promotora lub promotorów albo promotora i promotora pomocniczego.

Dokumenty

Dział Nauki
al. Niepodległości 162
budynek G, pok. 61a
02-554 Warszawa
tel. : +48 22 564 9830
      +48 22 564 9214
      +48 22 564 9218
      +48 22 565 7834
e-mail: dnasgh.waw.pl