Historia szkoły

Prywatne Kursy Handlowe Męskie Augusta Zielińskiego – 1906–1908

Image
August Zieliński Założyciel i pierwszy kierownik Szkoły

Wyższe Kursy Handlowe im. Augusta Zielińskiego – 1908–1915

7 sierpnia 1906 roku August Zieliński, absolwent Szkoły Handlowej im. Leopolda Kronenberga w Warszawie i Wyższej Szkoły Handlowej w Lipsku, uzyskał zgodę rosyjskiego Ministerstwa Handlu i Przemysłu na utworzenie Prywatnych Kursów Handlowych Męskich w Warszawie. 19 września tego roku powołano Towarzystwo Wyższych Kursów Handlowych, organizację patronacką Prywatnych Kursów Handlowych Męskich.

13 października 1906 roku odbyła się pierwsza inauguracja Prywatnych Kursów Handlowych Męskich w wynajętym lokalu w Warszawie przy ul. Smolnej 9. Wykład inauguracyjny na temat historii doktryn ekonomicznych wygłosił Jan Kucharzewski.

Te wydarzenia rozpoczęły 110 lat historii dzisiejszej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Statut, zatwierdzony przez władze rosyjskie w lipcu 1907 roku, stawiał Towarzystwu za cel „krzewienie i popieranie wyższego kształcenia handlowego polskiego”. Na pierwszy rok przyjęto 15 słuchaczy, a na kurs przygotowawczy 25 kandydatów. Kursy Handlowe obejmowały dwa lata nauki.

W 1906 roku powstała na potrzeby uczelni niewielka biblioteka, licząca około 800 woluminów.

W 1908 roku dyplom uzyskało siedemnastu pierwszych absolwentów Prywatnych Kursów Handlowych Męskich Augusta Zielińskiego. Zapoczątkowali oni przyszłą wielotysięczną grupę absolwentów Uczelni.

W 1909 roku, po śmierci Augusta Zielińskiego (zmarł w 1908 roku), nastąpiła zmiana nazwy Prywatnych Kursów Handlowych Męskich na Wyższe Kursy Handlowe Męskie im. Augusta Zielińskiego.

2 marca 1912 roku na dyrektora Kursów powołano Bolesława Miklaszewskiego, absolwenta studiów chemicznych na Politechnice w Zurychu, późniejszego pierwszego rektora Szkoły.

W latach 1906/1907 – 1914/1915 przyjęto na kursy łącznie 689 słuchaczy. Szkołę ukończyło 236 słuchaczy.

Wyższa Szkoła Handlowa w Warszawie – 1915–1933

W październiku 1915 roku Wydział Oświecenia Komitetu Obywatelskiego uznał Wyższe Kursy Handlowe im. Augusta Zielińskiego za szkołę wyższą i przemianował na Wyższą Szkołę Handlową w Warszawie.

1 października 1917 roku odbyła się pierwsza uroczysta immatrykulacja studentów Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie. W listopadzie 1917 roku Rada Naukowa przyznała kobietom prawo studiowania w Szkole.

Ustawą z dnia 13 lutego 1924 roku o przyznaniu Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie praw szkół akademickich WSH otrzymała prawo nadawania stopni zawodowych i akademickich. W myśl tej ustawy najwyższą władzę stanowił Senat. W jego skład wchodzili wszyscy profesorowie WSH.

Rozporządzeniem z dnia 23 marca 1925 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego mianowało pierwszych profesorów i docentów Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie. Profesorami zostali: Maurycy Chorzewski, Jan Dmochowski, Kazimierz Kasperski, Konstanty Krzeczkowski, Jan Stanisław Lewiński, Zygmunt Limanowski, Bolesław Miklaszewski i Antoni Sujkowski, a docentami: Leon Babiński, Wacław Fajans, Aleksander Jackowski, Marian Kowalski, Edward Lipiński, Julian Makowski, Edward Rose, Marceli Różański i Henryk Tannenbaum.

Stanowisko rektora wprowadziła Ustawa z dnia 13 lutego 1924 roku o przyznaniu Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie praw szkół akademickich państwowych.

Pierwszym rektorem, wybranym przez Senat 2 kwietnia 1925 roku, został Bolesław Miklaszewski. Tę zaszczytną funkcję pełnił w latach 1925–1928 i 1932–1933. Od 1928 roku do 1932 roku funkcję rektora pełnili kolejno: Jan Dmochowski (1928), Bolesław Markowski (1928–1929), Antoni Sujkowski (1929–1931), Aleksander Jackowski (1931–1932).

W 1918 roku Bolesław Miklaszewski zwrócił się do architekta Jana Witkiewicza-Koszczyca o przygotowanie projektu gmachu Uczelni. W 1922 roku architekt przedstawił pierwsze projekty kompleksu gmachów Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie.

Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego odbyła się 14 czerwca 1925 roku, a już 24 listopada 1926 roku Pawilon Zakładów Doświadczalnych (Budynek A) został oddany do użytku. W uroczystości poświęcenia gmachu, która odbyła się 6 listopada 1927 roku, wziął udział Prezydent RP Ignacy Mościcki. Prezydent był także gościem uroczystości otwarcia budynku Biblioteki we wrześniu 1930 roku.

Od 1918 roku kierownikiem Biblioteki był Konstanty Krzeczkowski. W ciągu 20 lat sprawowania tej funkcji przekształcił Bibliotekę w jedną z najzasobniejszych książnic społeczno-ekonomicznych w Europie.

Najważniejszą organizacją studencką było Towarzystwo „Bratnia Pomoc” Studentów Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie.

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – 1933–1940

Ustawa z dnia 15 marca 1933 roku o szkołach akademickich zmieniła nazwę Wyższej Szkoły Handlowej na Szkołę Główną Handlową w Warszawie i nadała pełne prawa państwowych szkół akademickich.

W czerwcu 1933 roku na 3-letnią kadencję Senat wybrał pierwszego rektora Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie – Bolesława Miklaszewskiego. W latach 1937–1940 zaszczytną godność rektora pełnił Julian Makowski.

Studia w SGH trwały sześć semestrów. Studenci po zakończeniu studiów, przyjęciu przez Senat pracy magisterskiej oraz zdaniu egzaminów ogólnego i magisterskiego otrzymywali stopień magistra nauk ekonomiczno-handlowych.

Statut z 1934 roku umożliwiał tworzenie na uczelni zakładów naukowych. Do 1939 roku powstało sześć zakładów naukowych: Ekonomii Politycznej, Statystyki, Geografii Ekonomicznej, Nauk Handlowych, Polityki Społecznej oraz Technologii.

W latach 30. XX wieku habilitację przeprowadzili Stanisław Rychliński (1932), Jan Wiśniewski (1934), Aleksy Wakar (1935), Andrzej Grodek (1936), Jan Łazowski (1936), Jan Drewnowski (1938) oraz Leon Koźmiński (1938).

22 czerwca 1940 roku odbyło się ostatnie posiedzenie Senatu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie przed jej likwidacją przez władze hitlerowskie.

Lata 1940–1945

Wybuch wojny i lata okupacji hitlerowskiej nie przerwały działalności Szkoły. Uczelnia działała pod różnymi nazwami: Kursy Gospodarcze (1940–1941), Miejska Szkoła Handlowa (1941–1942), I Miejska Szkoła Handlowa II stopnia (1942–1943), Miejskie Kursy Handlowe (1943–1944). Po Powstaniu Warszawskim zorganizowano Kursy Akademickie w Częstochowie (1944–1945).

Kierownikiem tych Szkół był Edward Lipiński, zastępcą – Aleksy Wakar.

Wielokrotnie zmieniano miejsca prowadzenia nauki. Programy kształcenia były przygotowane dla różnych poziomów nauczania, ale znaczna grupa studentów przerabiała w sposób zakonspirowany program zbliżony do zajęć SGH.

W ciągu całej wojennej historii Uczelnia kształciła około 900 studentów. Wielu z nich działało w Polskim Państwie Podziemnym i wzięło udział w Powstaniu Warszawskim.

W czasie wojny zmarło śmiercią naturalną lub zginęło 6 spośród 13 przedwojennych profesorów: Maurycy Chorzewski, Konstanty Krzeczkowski, Ludwik Krzywicki, Zygmunt Limanowski, Bolesław Miklaszewski oraz Antoni Sujkowski.

Wrześniowe działania wojenne oszczędziły budynki Szkoły, ale po Powstaniu Warszawskim, w listopadzie 1944 roku, spalono budynek A przy ulicy Rakowieckiej. Niewielkie straty poniosła Biblioteka, co było zasługą Andrzeja Grodka. Ocalały budynek biblioteczny i księgozbiór.

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – 1945–1949

28 marca 1945 roku odbyło się pierwsze po wojnie posiedzenie Senatu w Częstochowie, gdzie prowadzone były Kursy Akademickie. Na stanowisko rektora wybrano Jerzego Lotha, a prorektorem został Edward Lipiński.

24 kwietnia 1945 roku w ocalałym budynku bibliotecznym w Warszawie rozpoczęły się zajęcia dydaktyczne.

1 października 1945 roku odbyła się pierwsza powojenna inauguracja roku akademickiego 1945/1946. Szkoła Główna Handlowa pozostała uczelnią prywatną. Była to uczelnia bezwydziałowa, kształcąca studentów w trybie trzyletnim Program nauczania nawiązywał do przedwojennych programów. Duże znaczenie miało nauczanie teorii ekonomii, organizacji przedsiębiorstw, rachunkowości, geografii ekonomicznej, historii gospodarczej i statystyki. Obowiązkowa była nauka dwóch języków obcych.

Pierwsze zajęcia po wojnie odbywały się w salach Biblioteki. Jednym z najważniejszych zadań pierwszych miesięcy powojennych stała się odbudowa gmachu przy ulicy Rakowieckiej. Przewodniczącym Komitetu Odbudowy Gmachu został Stanisław Skrzywan. Odbudowę finansowano głównie z kredytu zaciągniętego w Banku Gospodarstwa Krajowego.

Pierwsze sale oddano już w 1946 roku, a 15 października 1947 roku, w auli w odbudowanym Budynku A, podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego 1947/1948, Stanisław Skrzywan złożył sprawozdanie z działalności Komitetu Odbudowy Gmachu.

Rektorami Szkoły Głównej Handlowej byli: Jerzy Loth (1945–1946), Aleksy Wakar (1946–1947) i Andrzej Grodek (1947–1949).

Szkoła Główna Planowania i Statystyki – 1949–1991

16 sierpnia 1949 roku Rada Państwa wydała dekret o upaństwowieniu i przekształceniu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie na Szkołę Główną Planowania i Statystyki w Warszawie (SGPiS). Dekret wszedł w życie 1 września 1949 roku. Rektorem SGPiS został Czesław Nowiński.

W styczniu 1950 roku przystąpiono do tworzenia struktury wydziałowej Uczelni. Szkoła została podzielona na wydziały: Planowania Przemysłu, Planowania Handlu, Planowania Finansowego, Statystyczny oraz zamiejscowy Wydział Handlu Wewnętrznego w Łodzi. Program nauczania przygotowywany był przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i dostosowany został do potrzeb państwa realizującego zasady gospodarki centralnie planowanej.

Stopniowo zwiększano limity przyjęć na studia. W latach 1949–1955 nastąpił wzrost liczby studentów z około 2100 do ponad 5100 osób. Zlikwidowano wiele organizacji studenckich – studenci mogli się zrzeszać w Związku Młodzieży Polskiej, Zrzeszeniu Studentów Polskich, Akademickim Zrzeszeniu Studentów i zespołach samopomocy w nauce.

Jesienią 1950 roku rozpoczęto budowę gmachu przy al. Niepodległości. Projekt budynku nawiązywał do pierwotnych planów przygotowanych w latach 20. XX wieku przez Jana Witkiewicza-Koszczyca. Już w 1952 roku oddano do użytku kilka sal w nowym gmachu, a budowę oficjalnie zakończono w 1954 roku.

Od roku akademickiego 1959/1960 studenci mogli kształcić się na wydziałach: Finansów i Statystyki, Handlu Wewnętrznego, Handlu Zagranicznego i Ekonomiki Produkcji. W czerwcu 1967 roku Senat Szkoły Głównej Planowania i Statystyki powołał Wydział Ekonomiczno-Społeczny.

Od końca lat 60. coraz bardziej rozwijano prace naukowo-badawcze, podnoszono rangę kształcenia ogólnego, sięgano do dorobku zagranicznych badań naukowych, rozwijano kontakty międzynarodowe. W połowie lat 70. Uczelnia współpracowała z 15 instytucjami zagranicznymi.

W 1968 roku po raz pierwszy Senat przyjął wniosek o nadanie doktoratu honoris causa profesorowi Lwu Kantorowiczowi, przyszłemu nobliście. Profesor jednak odebrał dyplom dopiero w 1976 roku. W 1970 roku odbyła się pierwsza w historii Uczelni uroczystość wręczenia dyplomu doktora honoris causa profesorowi Edwardowi Lipińskiemu.

Historia lat 80. to trudne lata zarówno w dziejach naszego kraju, jak i Uczelni. Aktywnie działała „Solidarność”, a studenci utworzyli Niezależne Zrzeszenie Studentów. Na początku lat 80. odbywały się akcje strajkowe.

W marcu 1990 roku Senat podjął decyzję o likwidacji wydziałów i powołaniu struktury kolegialnej oraz o zmianach programowych.

4 lipca 1990 roku Senat zdecydował o powrocie uczelni do dawnej nazwy – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

W wyborach przeprowadzonych 5 listopadzie 1990 roku rektorem został Aleksander Müller.

Rektorami SGPiS byli: Czesław Nowiński (1949–1952), Oskar Lange (1952–1955), Andrzej Grodek (1955–1959), Kazimierz Romaniuk (1959–1965), Wiesław Sadowski (1965–1978), Stanisław Nowacki (1978–1983), Zygmunt Bosiakowski (1983–1990).

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – od 1991

Ustawa z dnia 5 kwietnia 1991 roku zmieniła nazwę Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie i przywróciła nazwę Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Uroczystość przekazania nowego sztandaru Uczelni odbyła się 24 września 2002 roku.

W lutym 1991 roku Senat przyjął uchwałę o podziale studiów na Studium Podstawowe i Studium Dyplomowe oraz wprowadzeniu powszechnego, indywidualnego toku studiów. Studium Podstawowe uruchomiono od roku akademickiego 1991/1992, a Studium Dyplomowe w roku akademickim 1992/1993. W październiku 1991 roku uruchomiono komercyjne studia zaoczne.

Reforma początku lat 90. spowodowała likwidację wydziałów, a działalność naukowa skupiona została w kolegiach. 14 lutego 1993 roku przestały działać dawne wydziały i utworzono kolegia naukowe: Analiz Ekonomicznych, Ekonomiczno-Społeczne, Gospodarki Światowej, Nauk o Przedsiębiorstwie oraz Zarządzania i Finansów. W ich strukturze utworzono 54 katedry i instytuty.

W latach 90. znacznie wzrosła współpraca z zagranicznymi ośrodkami akademickimi. Uruchomiono studia MBA (Master of Business Administration): w 1995 roku Warsaw Executive MBA (WEMBA), a w 1996 roku Canadian Executive MBA (CEMBA).

W 1998 roku SGH została przyjęta w poczet członków CEMS (Stowarzyszenie Europejskich Szkół Zarządzania), organizacji skupiającej najlepsze uczelnie ekonomiczne w Europie Zachodniej.

Akcesja Polski do Unii Europejskiej wiązała się z wprowadzeniem procesu bolońskiego. 18 stycznia 2006 roku Senat przyjął podział studiów na licencjackie i magisterskie. Trzecim etapem studiów są studia doktoranckie.

W roku akademickim 2019/2020 studenci studiów licencjackich mogą studiować na 6 kierunkach w języku polskim oraz 4 kierunkach w języku angielskim. Studenci studiów magisterskich mają do wyboru 14 kierunków w języku polskim oraz 5 kierunków w języku angielskim.

Absolwenci studiów, którzy chcą poszerzyć swoje kompetencje, mogą studiować na studiach podyplomowych. Uczelnia oferuje ponad 150 takich studiów. Szkoła Doktorska realizuje program kształcenia w trzech dyscyplinach, w pięciu programach​.

Realizowane są 3 programy MBA.

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie jest członkiem prestiżowych międzynarodowych sieci i organizacji, które wpływają na kształtowanie światowego obszaru badań i szkolnictwa wyższego.

Uczelnia nadała zaszczytny tytuł doktora honoris causa 30 uczonym i politykom z różnych krajów.

Uroczyście obchodzono 100-lecie i 110-lecie działalności Szkoły. 7 października 2006 roku w ramach obchodów 100-lecia otwarto budynek C.

Rektorami SGH byli: Aleksander Müller (1990–1993), Janina Jóźwiak (1993–1999), Marek Rocki (1999-2005), Adam Budnikowski (2005–2012), Tomasz Szapiro (2012-2016, Marek Rocki (2016-2020)

15 kwietnia 2020 roku rektorem SGH na lata 2020-2024​ został wybrany Piotr Wachowiak.


Opracowała  Barbara Trzcińska